THPT Quốc Gia năm 2023-2027
Năm 2025, thí sinh đăng ký trung bình gần 9 nguyện vọng xét tuyển ĐH, cao kỷ lục so với trước. Việc đăng ký quá nhiều, thiếu định hướng gây lãng phí thời gian, chi phí và khó chọn ngành nghề phù hợp.
- Đề xuất giới hạn nguyện vọng xét tuyển đại học từ năm 2026
- Hơn 147.000 thí sinh trúng tuyển 2025 nhưng không xác nhận nhập học đại học
Lãng phí do đăng ký nguyện vọng quá nhiều
Năm 2025, tổng số nguyện vọng đăng ký của 850 nghìn thí sinh đạt hơn 7,6 triệu, trong đó có thí sinh đăng ký trên 100 nguyện vọng, thậm chí có người đăng ký 231 nguyện vọng khác nhau, trải rộng từ kỹ thuật, kinh tế, xã hội nhân văn đến nghệ thuật. Việc này không chỉ gây lãng phí tài chính (mỗi nguyện vọng 15.000 đồng, tổng phí xét tuyển lên tới hơn 114 tỷ đồng), mà còn làm khó khăn cho hệ thống lọc ảo và công tác xác định kết quả xét tuyển chính xác.
Việc đăng ký quá nhiều nguyện vọng thường xuất phát từ tâm lý muốn chắc chắn trúng tuyển trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, dẫn đến các em đăng ký không căn cứ vào sở thích, năng lực hay sự phù hợp nghề nghiệp. Nhiều thí sinh đăng ký theo ý kiến cha mẹ, người thân hoặc bạn bè, điều này khiến việc lựa chọn ngành học trở nên thiếu tính logic và đôi khi trái với định hướng cá nhân.
Hậu quả là dù trúng tuyển, nhiều thí sinh không gắn bó lâu dài với ngành học, hoặc sau khi ra trường phải làm trái ngành nghề, gây lãng phí lớn về thời gian, công sức và chi phí cho cả gia đình và xã hội. Điều này cũng đặt ra yêu cầu cần tăng cường hướng nghiệp trong các trường phổ thông, giúp học sinh nhận diện đúng năng lực và định hướng nghề nghiệp từ sớm.
Nguyên nhân dẫn đến đăng ký nhiều nguyện vọng
Mùa tuyển sinh năm nay cho thấy số lượng nguyện vọng tăng cao còn xuất phát từ lo lắng của thí sinh và gia đình trước những thay đổi trong cách xét tuyển. Với nhiều phương thức xét tuyển khác nhau, cùng sự phức tạp trong quy đổi điểm, các em thường đăng ký trải đều theo các nhóm “mơ ước – vừa sức – an toàn”. Điều này khiến việc lựa chọn ngành học và trường học chưa thực sự phù hợp.
Một số thí sinh còn chọn ngành nghề dựa trên danh tiếng trường hoặc xu hướng nghề nghiệp phổ biến mà chưa cân nhắc năng lực cá nhân. Đây là lý do nhiều em đăng ký các ngành học tại Cao đẳng Y Dược Sài Gòn, hoặc những trường ĐH khác, để tăng cơ hội trúng tuyển, dù chưa thực sự quan tâm đến chuyên ngành. Việc này khiến công tác định hướng nghề nghiệp trong nhà trường và gia đình trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Hệ quả của việc đăng ký không cân nhắc là nhiều sinh viên trúng tuyển nhưng sau vài học kỳ cảm thấy không phù hợp và phải chuyển ngành hoặc bỏ học. Điều này không chỉ gây lãng phí chi phí đào tạo, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển cá nhân và định hướng nghề nghiệp lâu dài của các em.
Giải pháp nâng cao hiệu quả hướng nghiệp và xét tuyển
Để hạn chế lãng phí và giúp thí sinh chọn ngành nghề phù hợp, Bộ GDĐT đang lấy ý kiến về việc giảm số lượng nguyện vọng tối đa trong xét tuyển, đồng thời rà soát các phương thức xét tuyển, đặc biệt là xét tuyển học bạ. Việc này sẽ giúp các em xác định rõ ràng hơn lựa chọn của mình, giảm áp lực và nâng cao tính công bằng trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác hướng nghiệp trong nhà trường, liên kết chặt chẽ với gia đình để định hướng đúng năng lực, sở thích và khả năng tài chính của học sinh. Các em cũng cần được giới thiệu các cơ sở đào tạo uy tín, ví dụ như Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, nơi đào tạo bài bản và chuyên sâu về ngành học, giúp lựa chọn ngành nghề phù hợp và phát triển lâu dài.
Việc định hướng nghề nghiệp từ sớm, lựa chọn đúng ngành, đúng trường sẽ giúp thí sinh phát huy tối đa năng lực bản thân, giảm tình trạng bỏ học, học trái ngành và lãng phí nguồn lực xã hội. Đồng thời, gia đình và nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đồng hành, tư vấn, tạo nền tảng vững chắc cho tương lai học tập và nghề nghiệp của học sinh.
