Đề xuất siết việc chuyển đổi trường Đại học thành Đại học từ năm 2026

Quy mô đào tạo 25.000 sinh viên, 60% giảng viên trình độ tiến sĩ, 20% nguồn thu từ khoa học công nghệ là các tiêu chí mới, khắt khe hơn trong đề xuất chuyển đổi trường đại học thành đại học từ năm 2026.

• Đại học Kinh tế Quốc dân công bố thông tin tuyển sinh năm 2026
• Thí sinh 2K8 chỉ thi một môn xét tuyển Đại học Sư phạm TP.HCM năm 2026

Tiêu chí pháp lý và điều kiện chung để được công nhận là đại học

Việc Bộ GD-ĐT lấy ý kiến cho Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục đại học đã thu hút nhiều sự quan tâm, bởi đây là bước điều chỉnh lớn đối với mô hình tổ chức của các cơ sở giáo dục đại học trong thời gian tới. Theo dự thảo, nghị định mới sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1.1.2026 và đặt ra khung tiêu chí rõ ràng, chặt chẽ hơn cho việc chuyển đổi trường đại học thành đại học.

Cụ thể, tại điều 5 của dự thảo, cơ sở giáo dục đại học chỉ được công nhận là đại học khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về pháp lý, chủ thể sở hữu và năng lực đào tạo. Đối với trường công lập, việc chuyển đổi phải được cơ quan quản lý trực tiếp chấp thuận; trong khi đó, trường tư thục và tư thục không vì lợi nhuận cần có sự đồng thuận của các nhà đầu tư đại diện ít nhất 75% tổng vốn góp. Song song với đó, cơ sở đào tạo phải đáp ứng điều kiện đào tạo trình độ tiến sĩ theo quy định của Bộ GD-ĐT.

Những yêu cầu này cho thấy định hướng nâng cao chuẩn mực quản trị và chất lượng đào tạo, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục đại học gắn ngày càng chặt với hệ thống đào tạo quốc gia, từ tuyển sinh đầu vào cho đến các kỳ đánh giá chuẩn hóa như kỳ thi tốt nghiệp THPT, qua đó bảo đảm tính liên thông và phát triển bền vững của toàn hệ thống.

Yêu cầu về tổ chức, quy mô đào tạo và cơ cấu ngành học

Bên cạnh khung pháp lý, dự thảo nghị định mới nhấn mạnh mạnh mẽ đến điều kiện tổ chức và quy mô đào tạo, coi đây là nền tảng phản ánh năng lực thực chất của một đại học. Theo đó, cơ sở muốn được công nhận là đại học phải có ít nhất 5 trường thành viên trong cơ cấu tổ chức, mỗi trường thành viên phải đào tạo tối thiểu 5 ngành ở các trình độ của giáo dục đại học và có quy mô đào tạo chính quy từ 5.000 người trở lên.

Không chỉ dừng lại ở số lượng đơn vị và người học, dự thảo còn yêu cầu tổng số ngành đào tạo đến trình độ tiến sĩ đạt tối thiểu 25 ngành, cùng với quy mô đào tạo chính quy toàn đại học từ 25.000 sinh viên trở lên tại thời điểm nộp hồ sơ. Đây là mức tăng đáng kể so với quy định hiện hành, thể hiện rõ định hướng chỉ những cơ sở đủ lớn và đủ chiều sâu học thuật mới được chuyển đổi mô hình.

Cách tiếp cận này được xem là nhằm tránh tình trạng “nâng cấp danh xưng” khi chưa đủ năng lực, đồng thời tạo sự phân tầng rõ ràng giữa các cơ sở giáo dục trong hệ thống, tương tự như cách các trường phổ thông chất lượng cao, điển hình như Trường Trung học Phổ thông Sài Gòn, xây dựng thương hiệu dựa trên nền tảng tổ chức bài bản và quy mô đào tạo ổn định.

Chuẩn hóa đội ngũ, người học và hoạt động nghiên cứu khoa học

Một điểm nhấn quan trọng khác của dự thảo nghị định là việc chuẩn hóa đồng bộ đội ngũ giảng viên, người học và hoạt động nghiên cứu khoa học – đổi mới sáng tạo. Theo đó, tỷ lệ giảng viên quốc tế tham gia giảng dạy phải đạt tối thiểu 5% tổng số giảng viên, trong khi giảng viên cơ hữu có trình độ tiến sĩ phải chiếm ít nhất 60%, những con số chưa từng được quy định cụ thể trước đây.

Về người học, dự thảo yêu cầu tỷ lệ học viên sau đại học đạt tối thiểu 20% tổng quy mô đào tạo chính quy và tỷ lệ sinh viên quốc tế theo học chương trình cấp văn bằng đạt ít nhất 3%. Đồng thời, hoạt động nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo phải bảo đảm bình quân tối thiểu 2,5 điểm quy đổi sản phẩm khoa học trên mỗi giảng viên mỗi năm, cùng với tỷ trọng thu từ lĩnh vực này đạt ít nhất 20% tổng thu của cơ sở giáo dục đại học.

Đáng chú ý, toàn bộ các điều kiện về quy mô đào tạo, đội ngũ, người học và nghiên cứu khoa học phải được duy trì liên tục tối thiểu 3 năm trước thời điểm nộp hồ sơ, cho thấy yêu cầu phát triển bền vững chứ không mang tính ngắn hạn. Cách tiếp cận này cũng phản ánh xu hướng chung của hệ thống giáo dục, từ đại học đến cao đẳng, trong đó nhiều cơ sở đào tạo chuyên ngành như Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cũng chú trọng gắn đào tạo với nghiên cứu và nhu cầu thực tiễn, nhằm nâng cao chất lượng và vị thế trong hệ thống giáo dục quốc dân.