Tuyển sinh èo uột hậu quả của việc ồ ạt lên ĐH

Có quá nhiều các trường Đại học Cao đẳng được thành lập và nâng cấp lên từ các trường trung cấp, cao đẳng… nhiều năm về trước khiến cho công tác tuyển sinh những năm gần đây khó khăn. Dưới đây ban biên tập Kỳ thi THPT quốc gia xin đăng tải bài viết về hệ quả của việc thành lập quá nhiều trường ĐH.

• Thí sinh 60 tuổi trúng tuyển vào ĐHQG TPHCM
• Kế hoạch thi THPT quốc gia năm 2021 như thế nào
• Tổng hợp mức học phí các trường Y dược năm 2020

Thí sinh tham gia xét tuyển ĐH năm 2020

Tuyển sinh èo uột hậu quả của việc ồ ạt lên ĐH

Cụ thể, theo kết quả tổng hợp từ năm 1998 – 2009, cả nước có 307 trường đại học, cao đẳng được thành lập mới hoặc nâng cấp (chưa tính các trường sĩ quan quân đội, công an, các trường đại học, cao đẳng thành viên, khoa trực thuộc, phân hiệu của các đại học). Tính đến hết năm 2009, cả nước có 409 trường đại học, cao đẳng trong đó có 76 trường ngoài công lập.

Điều đáng nói là từ năm 1998 đến 2009, có 312 trường đại học, cao đẳng được thành lập, nghĩa là trung bình cứ gần hai tuần lại có một trường đại học, cao đẳng ra đời. Trong khi quy mô đào tạo ở tất cả bậc học và hệ đào tạo tăng nhanh, các điều kiện cơ bản như cơ sở vật chất, đội ngũ giảng dạy, giáo trình… để bảo đảm chất lượng đào tạo lại không theo kịp, hoặc chắp vá.

Từ năm 2010 đến nay, làn sóng đua nhau thành lập hoặc nâng cấp lên trường đại học là rõ nét nhất. Chỉ trong hai năm 2010 – 2011 đã có khoảng 20 trường đại học được thành lập trên cơ sở nâng cấp các trường cao đẳng hoặc thành lập mới và nhiều trường đại học đang trong quá trình xem xét cho thành lập.

Theo quy hoạch mạng lưới các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2016 – 2020, cả nước có 460 trường, gồm 224 trường đại học và 236 trường cao đẳng. Nhưng số liệu từ Bộ GD& ĐT cho thấy, tại năm 2018, cả nước đã có 235 trường đại học và viện, chưa kể các trường thuộc khối quốc phòng an ninh. Như vậy, ngành giáo dục vẫn vượt chỉ tiêu quy hoạch đề ra với chín trường đại học.

Việc ồ ạt nâng cấp thành trường đại học, cao đẳng khiến các trường này đang gặp rất nhiều khó khăn trong công tác tuyển sinh như địa phương không thể cấp ngân sách, rất ít thí sinh trúng tuyển và theo học… Nguyên nhân là phong trào nâng cấp, thành lập đại học trước đây đã bỏ qua yếu tố cần thiết cho sự phát triển bền vững của một trường là đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất. Điều này dẫn đến chất lượng đào tạo kém, năng lực tiêu thụ của nền kinh tế không nhiều nên sinh viên ra trường thất nghiệp.

Sinh viên Đại học. Ảnh minh họa

Với các trường ngoài công lập, trong gần 70 trường đại học tư thục hiện có, nhiều trường thành lập đã hơn chục năm vẫn phải đi thuê mướn cơ sở. Cụ thể, năm 2018 còn 14 trường, trong đó có 11 trường thành lập từ năm 1998 và một số trường địa điểm học rải rác ở nhiều nơi, không thuận tiện triển khai các hoạt động đào tạo.

Hệ quả của việc chạy đua nâng cấp trường đại học, cao đẳng là việc tuyển sinh rất èo uột. Điển hình như trường hợp của trường Đại học An Giang. Trường này được nâng cấp từ trường cao đẳng sư phạm năm 1999 và là một trong những trường đại học tỉnh được đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất hoành tráng nhất cả nước. Tuy nhiên, trường gặp rất nhiều khó khăn khi mỗi năm, nguồn thu của trường chỉ đáp ứng 30% nhu cầu hoạt động, ngân sách tỉnh phải bù đắp phần còn lại.

Tình trạng này kéo dài nhiều năm, do ngân sách khó khăn nên An Giang từng đề nghị chuyển giao trường về Bộ GD&ĐT nhưng không được. Sau đó, trường Đại học An Giang được chuyển về làm thành viên của Đại học Quốc gia TP. HCM. Mùa tuyển sinh 2002, trường Đại học An Giang phải tuyển bổ sung đến đợt thứ 2 cho 35 ngành đào tạo, với điểm sàn từ 15 – 20 điểm tùy theo ngành.

Tương tự như trường Đại học An Giang, nhiều trường Đại học phương khác cũng đang phải chật vật với tuyển sinh cũng như cân đối ngân sách trước khi đề án tự chủ được phê duyệt và có nguy cơ phải giải thể. Một chuyên gia giáo dục cho rằng, trong một thời gian dài, chúng ta chạy đua nâng cấp, thành lập trường một cách ồ ạt và đã bỏ qua các điều kiện đảm bảo chất lượng, như cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên…

Và rồi, những trường thiếu thốn những điều kiện đảm bảo chất lượng được cấp chỉ tiêu, tuyển sinh ồ ạt nên việc đào tạo không có chất lượng là điều tất yếu. Không chỉ vậy, việc tuyển sinh, đào tạo lại không gắn với nhu cầu thực tế nên mới có tình trạng chỉ tiêu nhiều nhưng không có người học, hoặc sinh viên ra trường không kiếm được việc làm. Vì thế, các trường phải công khai minh bạch về điều kiện đảm bảo chất lượng, về tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm và Nhà nước cần huy động lực lượng xã hội tham gia giám sát.